เทคนิคแปล4

การแปลคำศัพท์ที่รูปเขียนมักทำให้เข้าใจความหมายผิด



ในภาษาอังกฤษมีคำศัพท์หลายตัวที่รูปเขียนมักทำให้เข้าใจความหมายผิดและทำให้แปลผิด คำศัพท์เหล่านี้จะมีลักษณะดังต่อไปนี้
- ตัวสะกดคล้ายคลึงกับตัวสะกดของคำที่รู้จักความหมายกันดี เช่น คำว่า militant (adj.) หัวรุนแรง มีตัวสะกดคล้ายกับคำว่า military (n.) กองทัพ จึงอาจทำให้ผู้แปลบางคนสรุปเอาว่า militant มีความหมายคล้ายกับคำว่า military
- ตัวสะกดของคำศัพท์บางคำใกล้เคียงกันมากจนทำให้ผู้แปลสับสน เช่น คำว่า stationary (adj.) คงที่ อยู่กับที่ กับ stationery (n.) เครื่องเขียน
- ตัวสะกดของคำศัพท์บางคำคล้ายกับคำศัพท์ที่เติมวิภัติ (suffix) เช่น คำว่า hardly (adv.) ไม่ใคร่จะ กับ hard (adj.) หนัก, (adv.) อย่างหนัก ผู้แปลอาจเข้าใจว่า hardly มาจาก hard ที่แปลว่า หนัก เติม ly จึงอาจแปลผิดได้

คำศัพท์ใน 3 ลักษณะ ที่กล่าวมานี้เป็นปัญหามากสำหรับผู้แปล มักทำให้ผู้แปลเข้าใจ ความหมายผิดและแปลผิด
วิธีแปล
ผู้แปลควรพิจารณาประโยคหรือข้อความที่จะแปล และพิจารณาความหมายของ คำศัพท์ตามปริบทอย่างรอบคอบ และเช่นกันกับการแปลคำศัพท์ที่มีความหมายหลายนัย เมื่อเกิดความไม่แน่ใจในเรื่องความหมายก็ควรตรวจสอบจากพจนานุกรมเพื่อจะไม่เกิดความผิดพลาดในการแปล

ตัวอย่างคำศัพท์ที่รูปเขียนมักทำให้เข้าใจความหมายผิด

1. alone (adj.) ตามลำพัง
He stays alone but he is not lonely.
เขาอยู่ตามลำพังแต่เขาก็ไม่รู้สึกว้าเหว่เลย

2. beside (prep.) ข้าง ๆ
There is a small table beside the bed.
มีโต๊ะเล็ก ๆ อยู่ข้างเตียง

3. hardly (adv.) แทบจะไม่
Her bedroom was so small that we could hardly move around in it.
ห้องนอนของเธอเล็กมากจนกระทั่งเราแทบจะเข้าไปข้างในไม่ได้

4. helpless (adj.) ไม่สามารถช่วยเหลือตนเองได้
A small baby is helpless.
เด็กเล็ก ๆ ไม่สามารถช่วยตัวเองได้

5. industrious (adj.) ขยันขันแข็ง
Somsri was such an industrious student that she received a four-year scholarship to college.
สมศรีเป็นนักศึกษาที่ขยันขันแข็งมากจนได้รับทุนเล่าเรียนสี่ปีในมหาวิทยาลัย

6. intelligible (adj.) ชัดเจน / เข้าใจ
Her explanation was so confused that it was barely intelligible.
คำอธิบายของเธอยุ่งยากสับสนจนแทบจะไม่เข้าใจ

7. lately (adv.) เมื่อเร็ว ๆ นี้
The traffic problem in Bangkok has been ignored until very lately.
ปัญหาการจราจรในกรุงเทพฯ ถูกละเลยมาตลอดจนกระทั่งเมื่อเร็ว ๆ นี้

8. liquidated (adj.) กำจัด / ยกเลิก
The government announced that two private banks were to be liquidated.
รัฐบาลแถลงว่าธนาคารเอกชนสองแห่งจะต้องถูกยกเลิกไป

9. militant (adj.) หัวรุนแรง / ชอบใช้กำลัง
militant (n.) บุคคลที่หัวรุนแรงหรือชอบใช้กำลัง
The militant farmers rallied in front of Government House.
ชาวนาหัวรุนแรงเดินขบวนไปหน้าทำเนียบรัฐบาล

10. matchless (adj.) ไม่มีที่เปรียบ
The onlookers were stunned by her matchless beauty.
ผู้ชมตกตะลึงกับความงามอันไม่มีที่เปรียบของเธอ

11. namely (adv.) ได้แก่
At first, there are five countries in Asean, namely, Malaysia, Singapore, the
Philippines, Indonesia and Thailand.
เริ่มแรกมีห้าประเทศในอาเซียน ได้แก่ มาเลเซีย, สิงคโปร์, ฟิลิปปินส์, อินโดนีเซีย
และประเทศไทย

12. nearly (adv.) เกือบ
When the traffic was bad, it took me nearly two hours to get to the university.
เมื่อการการจราจรเลวร้าย ฉันใช้เวลาเกือบสองชั่วโมงเพื่อจะไปมหาวิทยาลัย

13. priceless (adj.) มีค่าจนประมาณ (ราคา) ไม่ได้
He owned a priceless collection of paintings.
เขาเป็นเจ้าของภาพวาดจำนวนมากที่มีค่าจนประมาณราคาไม่ได้

14. regardless (adv.) ไม่ว่าอะไรก็ตาม / ถึงอย่างนั้นก็ตาม
He knew that it was risky, but he went on regardless.
เขาทราบดีว่าเสี่ยงแต่ถึงอย่างนั้นก็ตามเขาก็ยังเดินหน้าต่อไป

15. successive (adj.) เกิดขึ้นเป็นเวลาติดต่อกันโดยไม่หยุด
The snowstorm happened on two successive days.
พายุหิมะเกิดขึ้นสองวันติดต่อกัน

คำศัพท์ที่ตัวสะกดใกล้เคียงกัน
1. abroad กับ aboard
abroad (adv.) อยู่ / ไปต่างประเทศ
aboard (adv.) ขึ้น (บน) เรือ / รถ / เครื่องบิน
I’ve never lived abroad before.
ฉันไม่เคยไปอยู่ต่างประเทศมาก่อน
The boat swayed as he stepped aboard.
เรือเอียงเมื่อเขาก้าวขึ้นบนเรือ

2. affect กับ effect
affect (v.) ทำให้เปลี่ยนแปลง / มีอิทธิพลต่อ
effect (n.) ผลกระทบ
effect (v.) มี / ก่อให้เกิดผลกระทบ
The doctors wanted to see how the medication would affect the patient.
หมอต้องการดูว่ายาทำให้คนไข้มีอาการเปลี่ยนไปอย่างไร

Decreasing taxes will have an adverse effect on the future of the government.
การลดภาษีจะมีผลกระทบต่ออนาคตของรัฐบาล
Deng’s free market policies have effected a number of changes in rural China.
นโยบายการค้าเสรีของ เติ้ง เสี่ยวผิง มีผลต่อการเปลี่ยนแปลงมากมายในชนบทของ
เมืองจีน
1. compliment กับ complement
compliment (n.) คำยกย่อง/ชมเชย/เยินยอ/ความเคารพ/ของอภินันทนาการ
complement (n.) ส่วนประกอบ
His boss was pleased with his compliment. (n.)
เจ้านายพอใจในคำเยินยอของขา
He complimented his boss on his success. (v.)
เขายกย่องในความสำเร็จของเจ้านาย
A fine wine is a complement to a good meal. (n.)
ไวน์รสเลิศเป็นส่วนประกอบของอาหารที่เลิศรส
The wine complements the cheese perfectly. (v.)
ไวน์เมื่อรับประทานกับเนยแข็งจะช่วยทำให้มีรสชาติดีเลิศ

2. considerable กับ considerate
considerable (adj.) จำนวนมาก
considerate (adj.) เกรงใจ/คิดถึงจิตใจของผู้อื่น/ระมัดระวัง/รอบคอบ
He had a considerable amount of money and was quite considerate regarding the welfare of his employees.
เขามีเงินจำนวนมากแต่เขาค่อนข้างจะรอบคอบระมัดระวังเกี่ยวกับเรื่องสวัสดิการอง ลูกจ้าง

3. dairy กับ diary
dairy (n.) ฟาร์มโคนม (เกี่ยวกับ) วัวและนม
diary (n.) สมุดบันทึก
He owns a dairy farm.
เขาเป็นเจ้าของกิจการฟาร์มโคนม
Did you put the date of the meeting in your diary?
คุณจดวันนัดหมายในสมุดบันทึกหรือเปล่า

4. decent กับ descent
decent (adj.) น่าเคารพ / นับถือ
descent (n.) ตกต่ำลง
She is basically a decent woman; her descent into a life of crime was due to the influence of her husband.
โดยปกติแล้วเธอเป็นผู้หญิงที่น่านับถือ การที่ชีวิตเธอตกต่ำไปพัวพันกับอาชญากรรม
เพราะอิทธิพลของสามี

5. dessert กับ desert
dessert (n.) ของหวาน
desert (n.) ทะเลทราย
Date is a kind of fruit that grows in the desert and it is a good dessert.
อินทผาลัมเป็นผลไม้ชนิดหนึ่งที่ปลูกในทะเลทรายและเป็นของหวานอย่างดี

6. disinterested กับ uninterested
disinterested (adj.) ไม่ได้เกี่ยวข้อง
uninterested (adj.) ไม่สนใจ
As a disinterested observer, he is not biased.
ในฐานะผู้สังเกตการณ์ที่ไม่มีส่วนเกี่ยวข้อง เขาจึงไม่ลำเอียง

He is uninterested in learning anything.
เขาไม่สนใจที่จะเรียนอะไรเลย

7. emigrate กับ immigrate
emigrate (v.) ย้าย / อพยพมา
immigrate (v.) ย้าย / อพยพไป
Kamton emigrated from Laos in 1982 and then immigrated to the United States.
คำต้นอพยพมาจากลาวในปี ค.ศ. 1982 และก็อพยพไปอยู่ที่สหรัฐอเมริกา

8. formerly กับ formally
formerly (adv.) แต่ก่อน
formally (adv.) อย่างเป็นทางการ
Singapore was formerly ruled by Britain.
แต่ก่อนสิงคโปร์ถูกอังกฤษปกครอง
Mr. Smith has formally accepted the job.
นายสมิธรับมอบงานอย่างเป็นทางการ

9. guerrilla กับ gorilla
guerrilla (n.) โจรก่อการร้าย
gorilla (n.) ลิงกอริลลา
A group of guerrillas recently planted many bombs in Peru.
กลุ่มผู้ก่อการร้ายวางระเบิดในเปรูเมื่อเร็ว ๆ นี้
The gorilla is an endangered species.
ลิงกอริลลาเป็นสัตว์ใกล้สูญพันธุ์

10. healthy กับ healthful
healthy (adj.) แข็งแรง / สุขภาพดี
healthful (adj.) ดีต่อสุขภาพ / ทำให้แข็งแรง
He is healthy because his house is high on a mountain, and he always breathes the healthful mountain air.
เขามีสุขภาพดีเพราะบ้านของเขาอยู่สูงบนภูเขาและเขามักจะหายใจอากาศภูเขาซึ่งดีต่อสุขภาพ

11. heroin กับ heroine
heroin (n.) สารเสพติด (เฮโรอีน)
heroine (n.) นางเอก
In this film, the heroine used to be a heroin addict.
ในภาพยนตร์เรื่องนี้ นางเอกเคยเป็นผู้ติดยาเสพติด

12. imaginary กับ imaginative
imaginary (adj.) สมมติ
imaginative (adv.) มีจินตนาการ
An imaginative writer writes a novel in which all the characters are imaginary.
นักเขียนที่ช่างจินตนาการเขียนนวนิยายที่เต็มไปด้วยตัวละครที่สมมติขึ้นมา

13. personnel กับ personal
personnel (uncount. n.) แผนกบุคคล / บุคลากร
personal (adj.) เป็นส่วนตัว
He had a personal problem with the manager of the personnel department.
เขามีปัญหาส่วนตัวกับผู้จัดการแผนกบุคคล

14. principal กับ principle
principal (n.) ครูใหญ่
principle (n.) กฎเกณฑ์ / หลักเกณฑ์
The principal achieved his high position by adhering to the principles of honesty,
fairness and hard work.
ครูใหญ่ได้รับตำแหน่งโดยยึดมั่นในหลักการณ์แห่งความซื่อสัตย์ ยุติธรรม และทำงานหนัก

15. sample กับ example
sample (n.) ตัวอย่าง (สินค้า / ผลิตภัณฑ์ / การทดลอง)
example (n.) ตัวอย่าง (ของความคิดเห็นเพื่อพิสูจน์ให้เห็นความจริง)
They took several samples of the soil near Korat; for example, they took some from See Kew and Kornburi.
พวกเขาได้ตัวอย่างดินหลายแห่งใกล้ ๆ โคราช ตัวอย่างเช่น ดินจากสีคิ้ว และคอนบุรี

16. sensitive กับ sensible
sensitive (adj.) (อารมณ์) อ่อนไหว / เปราะบาง
sensible (adj.) มีเหตุผล / มีสามัญสำนึก
Surely it would be sensible to get a second opinion.
แน่นอนย่อมมีเหตุมีผลที่จะฟังความเห็นที่สอง
Don’t be so sensitive; I wasn’t criticizing you!
อย่าอ่อนไหวนักเลย ฉันไม่ได้วิพากษ์วิจารณ์คุณสักหน่อย

17. special กับ especially
special (adj.) พิเศษ / เฉพาะ
especially (adv.) โดยเฉพาะ
She especially was moved when she saw her little daughter’s special per-formance in the play.
เธอตื้นตันใจโดยเฉพาะเมื่อชมการแสดงพิเศษของลูกสาวในละคร

18. stationary กับ stationery
stationary (adj.) คงที่ / อยู่กับที่
stationery (n.) เครื่องเขียน (กระดาษ / ปากกา / ดินสอ)
House prices have been stationary for several months.
ราคาบ้านคงที่อยู่เป็นเวลาหลายเดือนแล้ว
Please write your comment on hotel stationery.
โปรดเขียนคำวิจารณ์ของคุณลงในกระดาษจดหมายของโรงแรม





แบบฝึกหัด
I. จงแปลคำศัพท์เหล่านี้ให้ถูกต้อง สละสลวย

1. Lately, I have been lecturing to five hundred businessmen.

2. The union members were in a militant mood.

3. I can hardly wait to hear the news from her.

4. He formerly worked as a government official, but now he is a businessman.

5. He is one of my most industrious students.

6. The bus was nearly full when it arrived downtown.

7. Don’t you know that good health is priceless?

8. Smoking cigarettes is not a healthful habit.

9. The company’s main problem is the shortage of skilled personnel.

10. She knew that the dress was too expensive, but she bought it regardless.

II. จงแปลคำศัพท์เหล่านี้ให้ถูกต้องสละสลวย
1. Thongchai was showered with compliments on his excellent performance.

2. They looked for a disinterested person to act as referee. When they found someone, he was uninterested in the job.

3. The characters in the movie Star Wars are imaginary.

4. He won the gold medal on two successive occasions.

5. I felt helpless trying to understand the tourists’ request because I could not speak their language.

6. His integrity is matchless.

7. The company was liquidated and its assets were sold to repay its debts.

8. Only one person can do this job, namely your brother.

9. Many Chinese plan to emigrate from Hong Kong before itis returned to China.

10. A stationary target is easy to aim at.

11. The disease primarily affected Jane’s lungs.

12. Who did the special effects for this movie?

13. A guerrilla is a person who fights as part of an unofficial army.

14. Her behavior showed that she was not sensible.

15. We charge no fees on the principle that education should be available to all.



บทที่ 9 การแปล Phrasal verbs


Phrasal verbs หรือ two-word verbs นิยมใช้กันมากในภาษาอังกฤษ ทั้งในภาษาพูดและภาษาเขียน โครงสร้างของ Phrasal verbs ประกอบด้วยสองส่วน คือ คำกริยาและส่วนประกอบ
verb + preposition or particle
put + out = put out (to extinguish)
เมื่อใช้ในรูปประโยคและมีกรรม ถ้ากรรมนั้นเป็นสรรพนามจะวางอยู่ระหว่าง verb กับ particle ตัวอย่างเช่น
Yesterday a fire broke out at the new market. The firemen were able to put it out.
เมื่อวานนี้เกิดไฟไหม้ที่ตลาดใหม่ พนักงานดับเพลิงดับได้ทัน

ถ้ากรรมนั้นเป็นคำนามจะวางไว้หลัง preposition
The firemen were able to put out the fire at the new market.

หรือวางไว้ระหว่าง verb + particle ก็ได้
The firemen were able to put the fire out at the new market.
พนักงานดับเพลิงดับไฟที่ตลาดใหม่ได้

สิ่งที่เป็นปัญหาในการแปล คือ เมื่อคำกริยาและส่วนประกอบมารวมกันเป็น Phrasal verbs แล้ว จะทำให้เกิดความหมายใหม่ขึ้นมาซึ่งอาจจะไม่มีเค้าความหมายของ คำกริยาเดิมเลย การเรียนรู้คำเหล่านี้จึงนับว่ามีประโยชน์มากในการแปล อันที่จริงแล้ว Phrasal verbs มีอยู่มากมาย ส่วนที่นำมาไว้ในบทเรียนนี้เป็นเพียงส่วนน้อยโดยคัดเลือกมาจากคำที่ใช้อยู่บ่อย ๆ
วิธีแปล
อ่านประโยคหรือข้อความให้เข้าใจโดยพิจารณาจากปริบทดูว่า Phrasal verbs นั้น ใช้ในความหมายใด อาจใช้พจนานุกรมช่วยในการค้นหาความหมาย พจนานุกรมที่เกี่ยวกับ Phrasal verbs โดยเฉพาะ มีหลายเล่ม เช่น
· NTC’s Basic Phrasal Verbs. Lincolnwood, Illinois: National Textbook,
1996.
· Longman Dictionary of Phrasal Verbs. Harlow, Essex: Longman, 1983.

พจนานุกรมทั่ว ๆ ไป บางเล่ม ก็มีอธิบายเกี่ยวกับ Phrasal verbs เช่น
· The Oxford English Dictionary. 2nd ed. Oxford: Clarendon Press, 1989.
· Longman Dictionary of Contemporary English. 3rd ed. Harlow, Essex: Longman, 1995.
· Collins Cobuild. London and Glasgow: Collins Publishers, 1990.

ตัวอย่าง Phrasal verbs
1. break down
1.1 stop functioning
This machine will break down if you don’t take care of it.
เครื่องยนต์จะพังถ้าคุณไม่เอาใจใส่มัน
1.2 lose control of one’s emotions
She broke down when she heard of her friend’s accident.
เธอควบคุมอารมณ์ไม่อยู่เมื่อได้ยินข่าวอุบัติเหตุของเพื่อน
1.3 to break something down (trans v.)
The survey breaks down the population of Thailand region by region.
การสำรวจประชากรของประเทศไทยแบ่งไปตามภาค

2. bring down
2.1 to cause to fall or come down
After much hard bargaining, he brought the price down to 300 baht for the dress.
หลังจากต่อรองกันอย่างหนัก เขาต่อราคาเสื้อชุดลงมาเหลือ 300 บาท
2.2 cause to be defeated, defeat
This scandal could well bring the government down.
เรื่องอื้อฉาวนี้สามารถทำให้รัฐบาลพ่ายแพ้ได้ทีเดียว

3. bring forward
3.1 propose or to show or produce for examination
She brought forward a new proposal to her thesis adviser.
เธอเสนอโครงร่างวิทยานิพนธ์ใหม่แก่อาจารย์ที่ปรึกษา
3.2 to bring (something in the future) nearer to the present time
The head of the department has brought the meeting forward to next Monday.
หัวหน้าภาคเลื่อนการประชุมเข้ามาเป็นวันจันทร์หน้า

4. brush aside = to disregard
The official brushed aside the witness’s protest.
เจ้าหน้าที่ไม่นำพาคำประท้วงของพยาน

5. brush up = to improve
He wants to brush up his knowledge of French before he goes to Paris.
เขาต้องการฟื้นฟูความรู้ภาษาฝรั่งเศสก่อนที่จะไปปารีส

6. build on
6.1 to make as an additional building
This part of the house was built on later.
ส่วนนี้ของบ้านต่อเติมขึ้นใหม่
6.2 to use as a base for further development
In the new job, he will be able to build on his previous experience in marketing.
เขาสามารถผนวกประสบการณ์เดิมด้านการตลาดเข้ากับงานใหม่ได้

7. build up = to increase, develop or become gradually larger
He has built up a good family business over the year. (trans v.)
เขาค่อย ๆ เสริมสร้างธุรกิจที่ดีของครอบครัวมานานหลายปี
His anger built up until he finally exploded. (intrans.v.)
ความโกรธของเขาเพิ่มมากขึ้นจนระเบิดออกมาในที่สุด

8. cheer up (for a sad person) = to be happy
After a while, she began to cheer up. (intrans.v.)
หลังจากเวลาผ่านไปชั่วขณะ เธอก็เริ่มมีอาการร่าเริงขึ้น
She took flowers and chocolate to the hospital to cheer her friend up.
(trans.v.)
เธอนำดอกไม้และชอกโกแล็ตไปปลอบใจเพื่อนที่โรงพยาบาล
9. clamp down = to stop or to control
The principal has got to clamp down on gambling in the school.
ครูใหญ่เข้าจัดการขั้นเด็ดขาดเกี่ยวกับการเล่นการพนันในโรงเรียน
10. clear up
10.1 to improve
After the whole day of raining, the weather cleared up.
หลังจากที่ฝนตกตลอดวัน อากาศก็แจ่มใสขึ้น
10.2 to solve
The manager hopes to clear up the company’s problem quickly.
ผู้จัดการหวังที่จะแก้ปัญหาของบริษัทได้อย่างรวดเร็ว

11. come apart = to disintegrate
I picked up the old book and it just came apart in my hands.
ฉันหยิบหนังสือเก่าขึ้นมาและมันก็หลุดกระจายคามือ

12. come down = to drop, to fall
When the inflation starts to come down, the stock market will improve.
เมื่ออัตราเงินเฟ้อลดลง ตลาดหุ้นก็ปรับตัวดีขึ้น

13. cover up = to cover completely / to prevent from being noticed or becoming publicly known
They covered up the scandal so nobody knew.
พวกเขาปกปิดเรื่องอื้อฉาว ดังนั้น จึงไม่มีใครล่วงรู้
She felt asleep on the sofa so I covered her up with a blanket.
เธอนอนหลับไปบนโซฟาฉันจึงห่มผ้าห่มให้เธอ

14. crack down = to enforce the rules or laws against
The Prime Minister is determined to crack down on corruption.
นายกรัฐมนตรีตั้งใจที่จะปราบปรามการฉ้อราษฎร์บังหลวง
15. cut back = to reduce by cutting
Her husband cut back the amount of money that he used to give her.
สามีของเธอตัดเงินจำนวนที่เขาเคยให้เธอ
16. fade away = to disappear gradually
In the evening, I like to watch the sunlight fade away.
ในตอนเย็น ฉันชอบมองดูแสงอาทิตย์ที่ค่อย ๆ เลือนหายไป

17. fall back = to move or turn back
The crowd fell back to let the policemen through.
ฝูงชนถอยหลีกทางให้ตำรวจเข้ามา

18. fill in
18.1 to complete
He wants somebody to help him fill in the application form.
เขาต้องการให้ใครสักคนช่วยกรอกใบสมัครให้
18.2 to substitute
If you don’t come, we’ll find someone to fill in for you.
ถ้าคุณมาไม่ได้เราจะหาคนมาแทนคุณ

19. find out = to discover or to learn (a fact that was hidden)
She looked in the closet in order to find out his secrets.
เธอมองหาในตู้เสื้อผ้าเพื่อค้นหาความลับของเขา

20. fit in
20.1 to match or to agree
His ideas did not quite fit in with our plan.
ความคิดของเขาไม่เข้ากันกับแผนการของเรา
20.2 to harmonize
The house fits in beautifully with its surroundings.
บ้านเข้ากับสถานที่แวดล้อมอย่างสวยงาม
21. give out
21.1 to distribute
We plan to go to the orphanage to give out the money to the children.
เราวางแผนที่จะไปที่สถานเลี้ยงเด็กกำพร้าเพื่อบริจาคเงินให้เด็ก ๆ

21.2 to stop functioning
My old car’s engine gave out when I tried to drive it.
เครื่องยนต์รถเก่าของฉันพังเมื่อฉันพยายามจะขับมัน

22. give up
22.1 to stop doing something
He tried to give up smoking since it can cause lung cancer.
เขาพยายามเลิกสูบบุหรี่เพราะบุหรี่ทำให้เกิดมะเร็งปอด
22.2 to admit defeat
I finally gave up gave up trying to use a computer.
ในที่สุดฉันก็ล้มเลิกความพยายามที่จะใช้คอมพิวเตอร์

23. go down
23.1 to become lower
The value of money has gone down every year, while the price of goods has risen.
ค่าของเงินลดต่ำลงทุกปีในขณะที่ราคาสินค้าก็เพิ่มขึ้น
23.2 to sink or to disappear from sight
Three ships disappeared and we believed that they went down in the storm.
เรือสามลำหายไปและเราเชื่อว่ามันจมหายไปในพายุ

24. go over
24.1 to examine or consider carefully
We went over the accounts very thoroughly but couldn’t find any mistakes.
เราตรวจสอบบัญชีอย่างละเอียดละออแต่หาที่ผิดไม่พบ
24.2 to repeat
I asked the boy to go over his story again.
ฉันขอให้เด็กผู้ชายเล่าเรื่องซ้ำใหม่

25. keep up
25.1 to maintain or to continue
Thai children abroad are taught to keep up Thai traditions.
เด็กไทยในต่างประเทศได้รับการสั่งสอนให้รักษาประเพณีไทย
25.2 to look after and keep in good condition
He spent a lot of money to keep up his castle.
เขาใช้เงินจำนวนมากเพื่อดูแลปราสาทของเขา
25.3 prevent from going to bed
I hope our partly next door didn’t keep you up all night.
ฉันหวังว่างานเลี้ยงของเราไม่ทำให้คุณตื่นตลอดทั้งคืน
25.4 remain level
Slow down. I can’t keep up with you.
ช้า ๆ หน่อย ฉันตามเธอไม่ทัน

26. look up = to seek, to search for, to look for
I will look up her number in the telephone directory.
ฉันจะค้นเบอร์โทรศัพท์ของเธอในสมุดโทรศัพท์

27. make out
27.1 to write in complete form
I always make out my shopping list so that I will not forget anything.
ฉันมักจะจดรายการซื้อของเพื่อจะได้ไม่ลืมอะไร
27.2 to see, hear or understand with difficulty
She tried to make out his handwriting when she proofread his article.
เธอพยายามอ่านลายมือของเขาเมื่อเธออ่านตรวจทานบทความ

28. make up
28.1 to invent (a story, an excuse, an explanation)
He is very good at making up excuses.
เขาช่างเก่งในการหาข้อแก้ตัว
28.2 to put on cosmetics
She never goes out without making herself up first.
เธอไม่เคยออกไปโดยไม่ได้แต่งหน้าก่อน
28.3 member or parts
Women officers make up 13% of the police force.
ตำรวจหญิงคิดเป็น 13% ของตำรวจทั้งหมด

29. pick up
29.1 to lift up
I picked up a magazine that was lying on the floor.
ฉันหยิบนิตยสารที่วางอยู่บนพื้นขึ้นมา
29.2 to collect
Please pick up all toys when you have finished playing.
ช่วยเก็บของเล่นทุกอย่างด้วยเมื่อเธอเล่นเสร็จแล้ว
29.3 to arrange to get
Can you pick the kids up from school this afternoon?
คุณช่วยไปรับเด็ก ๆ ที่โรงเรียนตอนบ่ายได้ไหม

30. sell out
30.1 to sell all of
The tickets of this match were sold out.
ตั๋วการแข่งขันนัดนี้ขายหมดเกลี้ยง
30.2 to betray or surrender
He has sold out to the opposite party.
เขาทรยศไปเข้ากับฝ่ายตรงข้าม





แบบฝึกหัด

I. จงแปล Phrasal verbs ต่อไปนี้ให้ถูกต้อง

1. The good harvest brought down the price of durian.

2. He wants to bring our appointment forward from next Friday to tomorrow.

3. Can you bring forward any proof of your story?

4. Some parents brush aside their children’s needs.

5. By talking to Jane, Somsri had a chance to brush up her English.

6. The electric pot will break down if you submerge it in water.

7. The two parties decided to build on the present agreement.

8. You have to build up your self-confidence.

9. Try and cheer up a bit; the situation isn’t that bad.

10. The Police General ordered the police to clamp down on drug trafficking.

11. He tried to clear up her misunderstanding.

12. Her pearl necklace came apart as she got out of the car.

13. The price of LPG gas has come down, thanks to the discovery of gas in the Gulf of Thailand.

14. His first reaction to the riots was to crack down hard on those responsible.

15. The project will not progress if the budget is cut back.


II. จงแปล Phrasal verbs ต่อไปนี้ให้ถูกต้อง

1. Hopes of achieving peace in Timor are rapidly fading away.

2. The crowd fell back in horror as the tank moved in.

3. Fill in your name on this cheque; otherwise, it can’t be cashed.

4. After two years of marriage, she finally found out what he was really like.

5. Louis furniture does not fit in with his house.

6. Every year we give out the books to the school upcountry.

7. He had to give up his studies through lack of money.

8. Mr. T has gone down in my opinion since I discovered his political views.

9. My husband and I went over many houses before we found the one we want.

10. When I went abroad, I told my brother to keep up the rent on my house.

11. They can’t make up their mind where to eat.

12. You have to make out a cheque and give it to him.

13. Nobody believed her because she always makes up stories.

14. He stopped to pick up the books on the floor.

15. The skirts were cheap, so they were sold out fast.




บทที่ 10 การแปลสุภาษิต คำพังเพย และสำนวนต่าง ๆ


การแปลสุภาษิต คำพังเพย และสำนวนต่าง ๆ
สุภาษิตหรือคำพังเพย คือ ข้อความสั้น ๆ ซึ่งเป็นที่รู้จักกันทั่วไป มีความหมายสมบูรณ์ในตัวเอง โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อสอนหรือเตือนใจผู้อ่าน สุภาษิตหรือคำพังเพยในภาษาใดก็ตามมักสะท้อนวัฒนธรรมของเจ้าของภาษานั้น โดยแสดงให้เห็นชีวิตความเป็นอยู่ ลักษณะนิสัย ความคิดอ่าน ตลอดจนรสนิยมต่าง ๆ ปัญหาก็คือ ถ้าผู้แปลไม่เข้าใจวัฒนธรรมตลอดจนเรื่องต่าง ๆ ที่กล่าวมานี้ ก็อาจแปลออกมาได้ไม่เป็นที่เข้าใจของผู้อ่าน
ส่วนสำนวน คือ ลักษณะข้อความที่มีความหมายแฝงอยู่ และเป็นปัญหาที่ยากกว่าการแปลคำศัพท์ธรรมดา เพราะผู้แปลไม่ทราบว่าข้อความนั้นเป็นสำนวน จึงแปลออกมาตรง ๆ หรือถึงทราบว่าเป็นสำนวนก็อาจไม่เข้าใจความหมายหรือเข้าใจแต่ไม่อาจแปลออกมาให้ผู้อ่านที่เป็นคนไทยเข้าใจได้ เช่น
He was soaking wet; he looked like a drowned rat.
มีผู้แปลว่า: เขาเปียกราวกับหนูตกน้ำ
ควรแปลว่า: เขาเปียกปอนมองดูเหมือนลูกหมาตกน้ำ

การแปลโดยปรับความหมายให้เทียบกับสำนวนไทยจะทำให้ผู้อ่านที่เป็นคนไทย เข้าใจสำนวนนี้ได้ดีขึ้น
วิธีแปล
1. ในการแปลสุภาษิตหรือคำพังเพย ถ้าสามารถเปรียบเทียบความหมายโดยใช้สุภาษิตหรือคำพังเพยของไทยในความหมายเดียวกันได้ก็ให้ใช้สุภาษิตไทย ถือว่าเป็นการแปลแบบเทียบเคียง ดังตัวอย่างที่ยกมาแล้ว
2. ถ้าไม่มีความสามารถแปลเทียบเคียงได้ ก็ให้แปลออกมาตรง ๆ แล้วอธิบายความหมายของสุภาษิตนั้นไว้ในวงเล็บ
3. ในการแปลสำนวน ถ้าสงสัยว่าเป็นสำนวนให้ตรวจสอบกับพจนานุกรมหรือเจ้าของภาษา ในการเปิดจากพจนานุกรมให้เปิดหาจากคำหลักของสำนวนนั้น เช่น to vanish into thin air ก็ให้หาจากคำว่า air นอกจากการหาความหมายที่ถูกต้องของสำนวนจากพจนานุกรมหรือเจ้าของภาษาแล้ว ควรพยายามแปลให้ฟังดูเป็นไทย ๆ ไม่ควรแปล ตรง ๆ ตามสำนวนเดิม

พจนานุกรมที่สามารถค้นหาความหมายของสำนวนได้มีหลายเล่ม ตัวอย่างเช่น
· รัชนี ซอโสตถิกุล. สำนวนอังกฤษและสำนวนไทยที่มีความหมายคล้ายคลึงกัน. กรุงเทพฯ: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2537.
· Dictionary of American Idioms. 2nd ed. New York: Barron’s, 1987.
· Longman Dictionary of English Idioms. London: Longman, 1979.
· NTC’s American Idioms Dictionary. Lincolnwood, Illinois: National Textbook, 1987.

ตัวอย่างการแปลสำนวน
1. To be as busy as { a bee } = very busy
{ a beaver }
Somsri was as busy as a bee when her son and daughter were young.
สมศรียุ่งวุ่นวายทีเดียวเมื่อลูกชาย ลูกสาว ยังเล็ก

2. To be born with a silver spoon in one’s mouth = to be born to good fortune; to be born rich
That boy was born with a silver spoon in his mouth and he never needed to work.
เด็กผู้ชายคนนั้นเกิดมาคาบช้อนเงินช้อนทองและเขาก็ไม่จำเป็นต้องทำงานอะไรเลย

3. To be caught red-handed = to be apprehended, caught in the act of doing
something wrong
When he was copying his friend’s homework, Jim was caught red-handed.
จิมถูกจับได้คาหนังคาเขาเมื่อเขากำลังลอกการบ้านของเพื่อน

4. To be down in the dumps = to be very depressed
He was down in the dumps because he got an F in English.
เขาหดหู่ใจมากเพราะเขาได้เกรดเอฟ (สอบตก) ในวิชาภาษาอังกฤษ

5. To be (turn) green (with envy) = to be filled with a strong desire of jealousy
When her friend got all the praise instead, Malee turned green with envy.
มาลีรู้สึกอิจฉาตาร้อน เมื่อเพื่อนได้รับคำยกย่องชมเชยแทนเธอ

6. To be walking on air = to be very happy
They were walking on air on their wedding day.
พวกเขามีความสุขอย่างล้นเหลือในวันแต่งงาน

7. To bite the bullet = to endure something that is unpleasant or painful
Although he doesn’t like his work, he has to bite the bullet.
ถึงแม้ว่าเขาจะไม่ชอบงานที่ทำ แต่เขาก็จำต้องกัดฟันทน

8. To bring home the bacon = to earn a living
Her mother was the one who brought home the bacon.
แม่ของเธอเป็นคนที่หาเลี้ยงครอบครัว

9. To bury one’s head in the sand = to refuse to accept facts
Don’t bury your head in the sand; you know your boyfriend has been seeing another woman.
อย่าหลีกหนีความจริงเลย เธอก็รู้นี่ว่าเพื่อนชายของเธอไปหาผู้หญิงคนอื่น

10. To catch one’s eye = to attract one’s attention
Her red blouse really caught people’s eye.
เสื้อสีแดงของเธอช่างเตะตาผู้คนเสียจริง

11. To eat crow = to admit you are wrong; to apologize
You have to eat crow; otherwise, she won’t forgive you.
คุณต้องยอมรับผิดเสีย มิฉะนั้นเธอก็คงไม่ยกโทษให้หรอก

12. To find fault with = to be dissatisfied with; object to
Since she is a perfectionist, she always finds fault with what other people do.
เพราะว่าเธอเป็นคนสมบูรณ์แบบ เธอจึงมักชอบจับผิดคนอื่น

13. To lend an ear (to someone) = to listen to them carefully and sympathetically
They are always willing to lend an ear and offer what advice they can.
พวกเขาเต็มใจรับฟังและให้คำแนะนำอะไรก็ตามที่เขาสามารถจะทำได้

14. To fan the flames = to make a situation worse by interfering or speaking poorly
Don’t fan the flames by telling a lie about somebody who is already in trouble.
อย่ากระพือให้เรื่องลุกลาม โดยพูดปดถึงคนที่เขาเดือดร้อนอยู่แล้ว

15. To give a ring = to telephone
Give me a ring whenever you come to town.
โทรศัพท์ถึงฉันนะเมื่อไหร่ก็ตามที่เธอเข้ามาในเมือง

16. To give (someone) a lift = to drive someone in your car from one place to another
He gave her a lift back home that night.
เขาให้เธอติดรถกลับบ้านด้วยเมื่อคืนนั้น

17. To have a big mouth = to talk loudly, excessively
The thief was caught because his friend had a big mouth.
ขโมยถูกจับได้เพราะเพื่อนของเขาปากสว่าง

18. To keep a low profile = to remain quiet; not to show off
Americans in Thailand were told to keep a low profile during events in May.
คนอเมริกันในเมืองไทยได้รับการเตือนให้ทำตัวสงบเสงี่ยมในช่วงเหตุการณ์พฤษภาทมิฬ

19. To keep an eye on someone/something = to watch carefully; to pay particular attention to
You have to keep an eye on that girl; she is not trustworthy.
คุณต้องจับตามองผู้หญิงคนนั้น เธอไม่น่าไว้ใจ

20. To lead by the nose = to dominate completely
He let his wife lead him by the nose.
เขาปล่อยให้ภรรยาจูงจมูก

21.To lose face = to lose one’s good name or reputation
He lost face since he did not get a promotion.
เขาเสียหน้าเพราะเขาไม่ได้เลื่อนตำแหน่ง

22. To put (have) all of one’s eggs in one basket = to risk all that one has on a single venture, method
His friend said he put all of his eggs in one basket since he invested all his money buying stocks.
เพื่อนบอกว่าเขาทุ่มเทมากเกินไปเพราะเขาเอาเงินทั้งหมดไปลงทุนซื้อหุ้น

23. To run short of money = to have little or no money left
He spent too much on whiskey, so he ran short of money, and couldn’t pay his expenses.
เขาใช้จ่ายเงินซื้อเหล้ามากเกินไป จนเงินขาดมือและไม่มีเงินสำหรับค่าใช้จ่ายอย่างอื่น

24. To save face = to avoid appearing foolish
He reluctantly gave a large sum of money to his servant to save face.
เขาจ่ายเงินก้อนใหญ่อย่างอิดเอื้อนให้สาวใช้เพื่อรักษาหน้า

25. To save the situation = to deal successfully with a situation which seems hopeless
To save the situation, the General ordered his soldiers to retreat.
เพื่อกอบกู้สถานการณ์ นายพลสั่งทหารให้ถอยทัพ

26. To see someone through = to help out or to carry through in a time of difficulty
Many friends saw me through what was a difficult time for me.
เพื่อน ๆ หลายคนช่วยเหลือฉันเมื่อยามลำบาก

27. To shut one’s eye to = to be unwilling to see or think about
He shut his eyes to his daughter’s behavior.
เขาปิดหูปิดตากับความประพฤติของลูกสาว

28.Up to one’s ears in = deeply involved in
Because her daughter went to study abroad, she was up to her ears in debt.
เพราะว่าลูกสาวของเธอไปเรียนต่อต่างประเทศ เธอจึงมีหนี้สินท่วมหัวท่วมหู

29. To vanish into thin air = to disappear completely
After he had got the money from his mother, he vanished into thin air.
หลังจากที่เขาได้เงินจากแม่แล้ว เขาก็หายเข้ากลีบเมฆ

30. To win by a nose = to win any contest by a narrow margin
You have to practice more for the next race, since you only won by a nose this time.
คุณต้องฝึกฝนให้มากกว่านี้ในการแข่งขันในเที่ยวหน้า เพราะเที่ยวนี้คุณชนะแค่เส้น ยาแดงผ่าแปด

ตัวอย่างสุภาษิตหรือคำพังเพยที่ใช้การแปลเทียบเคียง
Absence makes the heart grow fonder.
รักกันอยู่ขอบฟ้าเขาเขียว เสมือนอยู่หอแห่งเดียวร่วมห้อง
Might as well be hanged for a sheep as a lamb.(the leopard never changes its spots)
ชาติเสือไม่ทิ้งลาย
As you make your bed, so must you lie on it.
วัวของใครก็เข้าคอกคนนั้น
A tree is known by its fruit.
ลูกไม้หล่นไม่ไกลต้น
Barking dogs seldom bite.
หมาเห่าไม่กัด
Beauty is (only) skin-deep.
สวยแต่รูปจูบไม่หอม
It’s better to be safe than sorry.
ช้าเป็นการนานเป็นคุณ
A bird in the hand is worth two in the bush.
สิบเบี้ยใกล้มือ
It’s the case of the blind leading the blind.
เตี้ยอุ้มค่อม, ตาบอดสอดตาเห็น
Blood is thicker than water.
เลือดข้นกว่าน้ำ, อย่าเห็นขี้ดีกว่าไส้
It’s like carrying coals to Newcastle.
เอามะพร้าวห้าวไปขายสวน
It's like casting pearls before swine.
ยื่นแล้วให้วานร
Don’t count your chickens before they are hatched.
อย่าหมายน้ำบ่อหน้า
Cut your coat according to your cloth.
นกน้อยทำรังแต่พอตัว
Everything comes to him who waits.
ช้าเป็นการ นานเป็นคุณ
Fine feathers make fine birds.
ไก่งามเพราะขน คนงามเพราะแต่ง
Great oaks from little acorns grow.
อย่าดูถูกบุญกรรมว่าทำน้อย
Hard work breaks no bones.
อันนินทากาเลเหมือนเทน้ำ ไม่ชอกช้ำเหมือนเอามีดมากรีดหิน
Health is better than wealth.
ออโรคา ปรมาลาภา / ความไม่มีโรคเป็นลาภอันประเสริฐ
Ignorance is bliss.
รู้มากยากนาน
It's like killing the goose that lays the golden egg.
โลภนักมักลาภหาย
Let sleeping dogs lie.
อย่าฟื้นฝอยหาตะเข็บ
Like father, like son.
ลูกไม้หล่นไม่ไกลต้น
Like master, like man.
นายว่า ขี้ข้าพลอย
Little strokes fell great oaks.
อย่าดูถูกบุญกรรม ว่าทำน้อย
Make hay while the sun shines.
น้ำขึ้นให้รีบตัก
Murder will out.
ช้างตายทั้งตัวเอาใบบัวปิดไม่มิด
Never cross your bridges till you come to them.
อย่าตีตนไปก่อนไข้
No lock will hold against the power of gold.
แข็งดังเหล็ก เงินง้าง อ่อนได้ดังใจ
Nourish a viper in one’s bosom.
เลี้ยงลูกเสือลูกจระเข้
You can’t teach an old dog new tricks.
ไม้แก่ดัดยาก
Once bitten, twice shy.
เจ็บแล้วต้องจำ
One good turn deserves another.
มีมิตรจิตก็มีมิตรใจ
One man’s meat is another man’s poison.
ลางเนื้อชอบลางยา
Out of the frying pan into the fire.
หนีเสือปะจระเข้
Penny wise-pound foolish.
เสียน้อยเสียยาก เสียมากเสียง่าย
Prevention is better than cure.
กันดีกว่าแก้
Six of one and half a dozen of the other.
ขิงก็รา ข่าก็แรง
Slow and steady wins the race.
ช้า ๆ ได้พร้าเล่มงาม
Spare the rod and spoil the child.
รักวัวให้ผูก รักลูกให้ตี
Speech is silver, silence is golden.
พูดไปสองไพเบี้ย นิ่งเสียตำลึงทอง
Strain at a gnat and swallow a camel.
เสียน้อยเสียยาก เสียมากเสียง่าย
Still waters run deep.
น้ำนิ่งไหลลึก
It’s like the pot calling the kettle black.
ว่าแต่เขา อิเหนาเป็นเอง
There’s no smoke without fire.
ไม่มีมูลฝอยหมาไม่ขี้
Those who live in glass houses should not throwstones.
ถ่มน้ำลายรดฟ้า
It’s like looking for a needle in a haystack.
งมเข็มในมหาสมุทร
Too many cooks spoil the broth.
มากหมอมากความ
It’s like robbing Peter to pay Paul.
ตีงูให้กากิน
Don’t teach your grandmother to suck eggs.
สอนจระเข้ให้ว่ายน้ำ
Two heads are better than one.
คนเดียวหัวหาย สองคนเพื่อนตาย
It’s like using a steam hammer to crack a nut.
ขี่ช้างจับตั๊กแตน
Walls have ears.
หน้าต่างมีหู ประตูมีช่อง
Waste not, want not.
มีน้อยใช้น้อยค่อยบรรจง อย่าจ่ายลงให้มากจะยากนาน
When in Rome do as the Romans do.
เข้าเมืองหลิ่ว ต้องหลิ่วตาตาม
Like locking the stable door; once the horse has bolted.
วัวหายล้อมคอก
He’s like a wolf in sheep’s clothing.
หน้าเนื้อใจเสือ
A bad workman blames his tools.
รำไม่ดีโทษปี่โทษกลอง
Like getting blood out of a stone.
รีดเลือดกับปู




แบบฝึกหัด
I. จงแปลสำนวนต่อไปนี้เป็นไทย

1. He keeps a low profile although he comes from the richest family in town.

2. Please give me a ring when you arrive and I will pick you up.

3. The lawyer buried his head in the sand at the trial; he ignored many eyewitnesses to the murder.

4. The mother was down in the dumps because her children would not listen to her.

5. To save the situation, the Government declared a curfew.

6. Although she doesn’t like her boss, she has to bite the bullet.

7. Most people walk on air when they get a pay raise.

8. He was as busy as a bee trying to finish his dissertation.

9. His wife fanned the flames by asking for a lot of money.

10. At the end of the month, my friend always runs short of money.

11. He dared not tell the truth since he wanted to save face.

12. She turned green with envy when she saw the couple chatting happily.

13. His secretary’s carelessness made him lose face.

14. The thief was caught red-handed when he broke into the house.

15. The teacher saw the students through their problems.

II. จงแปลสำนวนต่อไปนี้เป็นไทย

1. Keep an eye on that group of people; they did not speak the truth.

2. She offered me a lift home.

3. He is not a good governor; he always shut his eyes to people’s troubles.

4. His handsome face always catches the eye of women of all ages.

5. You should apply for another job; don’t put all your eggs in one basket.

6. He wants to resign because his boss always finds fault with him.

7. He was in trouble when he was fired because he was the one who brought home the bacon.

8. I have not seen my uncle for five years, it seems like he has vanished into thin air.

9. If I am wrong, I will be glad to eat crow.

10. My neighbor’s wife is bossy; she led her husband by the nose.


11. That beautiful woman was born with a silver spoon in her mouth.


12. He was put in prison because of his big mouth.


13. She’s an expert on wines, so when she speaks it’s worth lending an ear.


14. You can’t deny the responsibility since you are up to your ears in this matter.


15. He gave a sigh of relief when his daughter won by a nose.